Nieuwe producten komen in rap tempo op de markt, klanten worden veeleisender en ook de concurrent gaat snel vooruit. Je moet mee. Medewerkers moeten zich snel ontwikkelen en het liefst morgen al anders te werk gaan. Dit leren en ontwikkelen vindt het effectiefst op de werkplek zelf plaats. Hoe faciliteer je het ‘werkplekleren’?
Wat is werkplekleren?
Aan werkplekleren komt geen klaslokaal te pas. Het leerproces vindt namelijk volledig plaats in de werkpraktijk van de lerende. Het startpunt is een zelfgekozen, sociale en betekenisvolle werksituatie, die we vervolgens ombouwen tot een leersituatie. Hierdoor leert de lerende in authentieke praktijksituaties zowel individueel als in teamverband beter te presteren.
Heel zuiver gezien is werkplekleren dus niet leren op de werkplek door te doen, maar werk omzetten in leerprocessen. Bijna elke werksituatie leent zich voor werkplekleren: van een moeilijk gesprek met een klant tot een verpleegkundige handeling en van een succesvolle online marketingactiviteit tot een vergadering die moeizaam ging.
Hoe geef je werkplekleren vorm?
Iedereen doorloopt zijn leerproces op zijn eigen manier, met een eigen omgeving en in een eigen tempo. Een voorbeeld van werkplekleren: je geeft volgende week een belangrijke presentatie in je team. Je beschrijf twee doelstellingen over je persoonlijke presentatie waar je extra op wilt letten. Deze bespreek je met je werkplekbegeleider en twee collega’s, die jou op hun beurt adviezen geven. Je pas één of twee van de adviezen toe en bespreekt na afloop of ze gezien hebben dat je de adviezen hebt toegepast.
Hieruit blijkt al dat de omgeving van de lerende een cruciale rol speelt bij werkplekleren. Reflectie vindt voortdurend plaats, bijvoorbeeld doordat collega’s de lerende challengen, er 360 graden feedback plaatsvindt en door coaching door een werkplekbegeleider.
Andere typische voorbeelden van werkplekleren vind je in de zorg of in het onderwijs. Je loopt mee met een ervaren iemand, voert zelf werkzaamheden uit in de praktijk en krijgt direct feedback.
Wanneer is werkplekleren relevant?
Stel, je werkt bij een organisatie waar de behoeften van klanten centraal staan, waar de technologie of social media belangrijk zijn of waar big data mogelijkheden zijn. Kennis en informatie veranderen dan razendsnel en ingrijpend.
Dit stelt andere eisen aan beleid en werkprocessen, maar ook aan kennisdeling, betrokkenheid en samenwerking tussen medewerkers en aan hun individuele competenties. Binnen organisaties initieert vaak het management het werkplekleren. Er is een probleem of een ambitie om mensen snel (op een andere manier) in te werken. Door mensen te scholen op de werkplek, heb je ze direct betrokken, aan het werk én aan het leren.
Wat zijn de randvoorwaarden?
Betrokkenheid van de omgeving is cruciaal. Je hebt een driehoekssysteem nodig: de lerende in de praktijk, betrokken en hulpvaardige collega’s en een werkplekbegeleider die fungeert als een trainer en/of coach. Een goede werkplekbegeleider heeft een coachende houding, professionele begeleidingsvaardigheden én voldoende tijd. Dit systeem maakt leren en reflecteren mogelijk.
Verder is het belangrijk dat de lerende genoeg tijd heeft om huiswerk uit te voeren en de manager moet op de hoogte zijn en het leren faciliteren. Ook is goede en snelle wifi op de werkplek een vereiste, zodat de medewerker relevante e-learnings kan bekijken en bijvoorbeeld een logboek kan bijhouden.
Leertechnologieën verbinden leren en werken én maken de effectiviteit van werkplekleren zichtbaar. Een voorbeeld hiervan: je wilt meer werken aan je assertiviteit, want je valkuil is dat je snel toegeeft in discussies. Komende maand stel je in een kernkwadranten-app in dat je valkuil subassertief gedrag is. De app geeft elke dag een gepersonaliseerd pushbericht met een vraag of opdracht om te werken aan assertiever gedrag. Bijvoorbeeld: ‘geef je collega feedback’ of ‘welke discussie ben je toch uit de weg gegaan vandaag?’. Door een maand gefocust te werken aan assertiever gedrag in je werk via reminders uit de app met kleine opdrachten, werk en leer je tegelijkertijd.
Andere randvoorwaarden van werkplekleren zijn:
- Een open sfeer waar feedbackmogelijkheden zijn tussen collega’s onderling en tussen leidinggevenden en medewerkers
- Minder ervaren medewerkers kunnen samenwerken met meer ervaren medewerkers
- Voldoende afwisseling – door variatie in taken en opdrachten komt iemand in aanraking met nieuwe elementen waardoor hij of zij bijleert
- Medewerkers hebben voldoende autonomie om zelf hun taak in te vullen
- Medewerkers hebben voldoende leerbereidheid en leervermogen
Waar begin je als je werkplekleren wilt introduceren op de werkvloer?
Raadpleeg Learning & Development professionals om het proces te faciliteren en de inhoud van de challenges en opdrachten te bepalen. Het is aan de lerende zelf om ermee aan de slag te gaan in een eigen tempo en zelf de volgorde qua inhoud te bepalen: net wat op dat moment relevant is.
Waak voor de gedachte dat werkplekleren een soort gratis en makkelijke oplossing is om medewerkers te ontwikkelen, want het is nu eenmaal niet vrijblijvend en vraagt zeker goede begeleiding en organisatie. Een goed en voortdurend reflectieproces vereist ook tijdsinvestering.
Hulp nodig?
Benieuwd naar voorbeelden, advies of tips? Neem vrijblijvend contact op met Expert Trainers
